Mediacja rodzinna
Mediacja rodzinna to proces, w którym strony konfliktu – najczęściej małżonkowie lub rodzice – próbują dojść do porozumienia z pomocą bezstronnego mediatora. Celem mediacji jest szybkie, tanie i ugodowe rozwiązanie sporu, bez potrzeby prowadzenia długotrwałego procesu sądowego.
Mediacja rodzinna – skuteczna i bezpieczna forma rozwiązywania konfliktów
Czym jest mediacja rodzinna?
Mediacja rodzinna to dobrowolne spotkanie stron sporu, prowadzone przez neutralnego mediatora. Celem jest znalezienie rozwiązania, które będzie satysfakcjonujące dla obu stron.
Stosowana jest najczęściej w sprawach:
- rozwodowych,
- dotyczących separacji,
- ustalanie alimentów, kontaktów i opieki nad dziećmi,
- podziału majątku,
- ustalania zasad wspólnego mieszkania po rozstaniu.
Rodzaje mediacji rodzinnej?
Wyróżniamy dwa główne rodzaje mediacji rodzinnej: przedsądową (umowną) oraz sądową. Oba typy mają takie samo znaczenie prawne i mogą prowadzić do zawarcia ugody zatwierdzonej przez sąd. Różnią się jednak momentem rozpoczęcia, zakresem formalnoś
Mediacja przedsądowa
(umowna)
Prowadzona przed złożeniem pozwu o rozwód lub w innej sprawie rodzinnej. Strony same wybierają mediatora i ustalają warunki współpracy.
Charakterystyka i zalety:
- pełna dobrowolność – obie strony muszą wyrazić zgodę,
- elastyczny czas trwania – liczba spotkań i ich częstotliwość zależą od stron,
- brak narzuconych terminów sądowych,
- niższe koszty – ustalane indywidualnie z mediatorem,
- większa swoboda – strony mogą wspólnie zdecydować, kto pierwszy składa pozew,
- mediacja może dotyczyć całego zakresu spraw (dzieci, majątek, miejsce zamieszkania).
Mediacja sądowa
Inicjowana po złożeniu pozwu, na podstawie postanowienia sądu. Może być zarządzona przez sąd jeszcze przed pierwszą rozprawą rozwodową.
Charakterystyka:
- mediator wyznaczany przez sąd (lub na wniosek stron),
- standardowy czas trwania: 3 miesiące (możliwość przedłużenia za zgodą stron),
- koszty uregulowane przepisami prawa,
- mediacja odbywa się równolegle do postępowania sądowego,
- strony nadal mają wpływ na wybór mediatora,
- ugoda zawarta w ramach tej mediacji może być zatwierdzona przez sąd i mieć moc wyroku.
W twoim pozwie o rozwód może uwzględnić wniosek o skierowanie na mediację. Skontaktuj się z nami!
Podsumowanie porównania
mediacja rodzinna umowna a mediacja rodzinna sądowa:
| Cecha | Mediacja przedsądowa | Mediacja sądowa |
| Moment rozpoczęcia | Przed złożeniem pozwu | Po wszczęciu postępowania |
| Inicjator | Strony | Sąd lub strony |
| Wybór mediatora | Dowolny | Z listy sądowej (możliwa zmiana) |
| Czas trwania | Elastyczny | Zwykle 3 miesiące |
| Koszty | Ustalane z mediatorem | Uregulowane ustawowo |
| Formalności | Minimalne | Zgodne z procedurą sądową |
| Skutki prawne | Po zatwierdzeniu przez sąd – moc wyroku | Po zatwierdzeniu przez sąd – moc wyroku |
Czy mediacja rozwodowa jest obowiązkowa?
Nie. Mediacja rodzinna jest dobrowolna. Obie strony muszą wyrazić zgodę na jej przeprowadzenie. Bez zgody choć jednej strony – mediacja nie może się odbyć.
Dotyczy to zarówno spraw majątkowych, jak i tych związanych z dziećmi. Mediacja to wybór, nie przymus.
Jak przebiega mediacja rodzinna? Krok po kroku
- Kontakt z mediatorem – ustalenie terminu i miejsca spotkania.
- Zgoda stron – mediacja może się odbyć tylko, jeśli obie strony wyrażą zgodę.
- Spotkanie mediacyjne – mediator pomaga w komunikacji i szukaniu rozwiązań.
- Protokół z mediacji – mediator dokumentuje przebieg spotkania.
- Ugoda – jeśli strony dojdą do porozumienia, sporządzana jest ugoda.
Co można ustalić w mediacji rodzinnej?
- podział majątku,
- alimenty,
- kontakty z dziećmi,
- plan rodzicielski,
- zasady korzystania ze wspólnego mieszkania,
- miejsce zamieszkania dziecka po rozwodzie,
- warunki rozstania lub pojednania.
Czy ugoda zawarta w mediacji ma moc prawną?
Tak. Jeśli strony zawrą ugodę i przedstawią ją sądowi, może ona zostać zatwierdzona i uzyskać klauzulę wykonalności. Sąd może jednak odmówić, jeśli:
- ugoda narusza prawo,
- jest niezgodna z zasadami współżycia społecznego,
- jest niejasna lub sprzeczna.
Mediacja rodzinna – ile to kosztuje?
Koszty mediacji sądowej
- Sprawy niemajątkowe: 150 zł (+VAT) za pierwsze spotkanie, 100 zł za kolejne.
- Sprawy majątkowe: 1% wartości sporu (min. 150 zł, max. 2000 zł).
- Koszty dzielone są zazwyczaj po równo między strony.
Koszty mediacji przedsądowej
Ustalane indywidualnie z mediatorem. Przykładowe stawki:
- alimenty – od 300 zł,
- ustalanie kontaktów – od 500 zł,
- spotkanie informacyjne – od 50 zł,
- godzina konsultacji – od 150 zł.
Zakończenie mediacji i ugoda
Ugoda to formalna umowa między stronami określająca ich prawa i obowiązki. Może obejmować m.in. miejsce zamieszkania dzieci, zasady kontaktów, podział majątku czy alimenty. Nie może jednak wskazywać winy za rozpad małżeństwa – to kompetencja sądu.
Brak ugody oznacza, że ustalenia z mediacji nie mogą być wykorzystane w sądzie, a mediator nie może być świadkiem. Strony mogą jednak przyjąć częściowe porozumienia.
Zatwierdzenie ugody przez sąd i egzekwowanie w UE
Sąd zatwierdza ugodę, jeśli jest zgodna z prawem, zasadami współżycia społecznego i jasna w treści. Po zatwierdzeniu staje się prawnie wiążąca i możliwa do egzekucji. W sprawach rodzinnych może zostać wydane zaświadczenie Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego, co pozwala na skuteczne wykonanie ugody w innych krajach UE bez ponownego procesu.
Zawarcie ugody obejmującej cały spór może skutkować umorzeniem postępowania sądowego, a ponowne wniesienie sprawy może być odrzucone z powodu powagi ugody.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Czy sąd musi zatwierdzić ugodę mediacyjną?
Nie. Ale jeśli strony chcą, mogą złożyć wniosek o jej zatwierdzenie.
Czy mediator może być świadkiem w sądzie?
Nie. Mediator nie może zeznawać na temat przebiegu mediacji.
Co jeśli mediacja nie przyniesie efektów?
Sprawa wraca na drogę sądową. Ustalenia z mediacji nie mogą być użyte jako dowód.
Czy ugoda zawarta w Polsce obowiązuje za granicą?
Tak, po spełnieniu warunków może zostać uznana np. jako Europejski Tytuł Egzekucyjny.
Podsumowanie
Mediacja rodzinna to skuteczna, szybka i dobrowolna metoda rozwiązywania sporów rodzinnych. Pozwala uniknąć długich procesów sądowych i osiągnąć porozumienie w spokojnej atmosferze.
Jeśli rozważasz rozwód lub masz spór dotyczący dzieci – warto skorzystać z pomocy mediatora.