Alimenty na byłego współmałżonka
Alimenty na byłego współmałżonka to kwestia, która budzi wiele pytań i wątpliwości po rozwodzie. Zasady, na jakich można ubiegać się o wsparcie finansowe od byłego małżonka, zależą od orzeczenia sądu dotyczącego winy za rozpad małżeństwa.
W niniejszym artykule przedstawiamy, kto może żądać alimentów, jakie są warunki ich przyznania oraz w jakich sytuacjach obowiązek alimentacyjny wygasa. Dowiesz się również, jakie kroki podjąć, aby złożyć wniosek o alimenty oraz w jakich przypadkach możliwe jest przedłużenie tego obowiązku.
Kiedy powstaje obowiązek alimentacyjny na byłego współmałżonka ?
Obowiązek alimentacyjny na rzecz byłego współmałżonka powstaje w określonych sytuacjach, które są ściśle związane z orzeczeniem rozwodu i ustaleniem winy za rozpad małżeństwa. Kluczowe momenty, w których może powstać obowiązek alimentacyjny, to:
- Rozwód bez orzekania o winie.
Gdy sąd nie przypisuje wyłącznej winy żadnemu z małżonków. W takiej sytuacji oboje mogą ubiegać się o alimenty, jeśli spełnione są przesłanki, takie jak niedostatek jednego z małżonków oraz możliwości finansowe drugiego. - Rozwód z orzeczeniem winy.
Gdy jeden z małżonków zostanie uznany za wyłącznie winnego rozpadu małżeństwa, małżonek niewinny może żądać alimentów, nawet jeśli nie znajduje się w niedostatku, o ile jego sytuacja materialna uległa pogorszeniu. - Niedostatek małżonka.
W każdej sytuacji, w której małżonek nie jest w stanie zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb (np. ze względu na brak możliwości podjęcia pracy, opiekę nad dziećmi lub chorobę), może ubiegać się o alimenty od drugiego małżonka.
Kto może żądać alimentów?
Kwestia, kto może zostać zobowiązany do płacenia alimentów na byłego współmałżonka, zależy od ustalenia winy za rozpad małżeństwa przez sąd. W zależności od orzeczenia o winie, różne scenariusze umożliwiają małżonkom wystąpienie o alimenty. Poniżej przedstawiamy sytuacje, w których były małżonek może ubiegać się o wsparcie finansowe.
- Małżonek winny od małżonka również winnego.
- Małżonek niewinny od małżonka niewinnego.
- Małżonek niewinny od małżonka wyłącznie winnego.
Alimenty w przypadku rozwodu bez orzekania o winie
Gdy sąd nie orzeka o wyłącznej winie żadnej ze stron, oboje byli małżonkowie mogą ubiegać się o alimenty. Kluczowymi przesłankami do uzyskania alimentów są:
- Niedostatek małżonka ubiegającego się o alimenty.
- Możliwości finansowe małżonka zobowiązanego do płacenia alimentów.
Niedostatek oznacza sytuację, w której małżonek nie jest w stanie zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb. Może to wynikać z różnych przyczyn, np. braku możliwości podjęcia pracy ze względu na opiekę nad dziećmi, chorobę lub brak kwalifikacji.
Sąd uwzględnia możliwości finans że małżonkowie mają żyć na takiej samej stopie życiowej.
Alimenty w przypadku rozwodu z orzeczeniem wyłącznej winy
Sąd nakłada obowiązek płacenia alimentów na małżonka wyłącznie winnego rozpadu pożycia małżeńskiego, jeśli rozwód prowadzi do istotnego pogorszenia sytuacji materialnej małżonka niewinnego. Co istotne, małżonek niewinny nie musi znajdować się w niedostatku, aby ubiegać się o alimenty. Wystarczy, że jego sytuacja finansowa pogorszyła się po rozwodzie.
Warto pamiętać, że po rozwodzie nie obowiązuje zasada równej stopy życiowej obu stron. Sąd porównuje sytuację materialną małżonka niewinnego przed i po rozwodzie. Nawet jeśli od rozwodu minęło kilka lat, małżonek niewinny może wystąpić o alimenty, jeśli jego sytuacja się pogorszyła. W przypadku zmiany okoliczności materialnych, sąd może obniżyć lub zawiesić obowiązek alimentacyjny.
Małżonkowi, który został uznany za wyłącznie winnego rozpadu małżeństwa, nie przysługują alimenty, nawet jeśli znajdzie się w trudnej sytuacji finansowej.
Kiedy wygasa obowiązek alimentacyjny na byłego współmałżonka ?
Wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego wobec byłego współmałżonka zależy przede wszystkim od kwestii winy za rozpad małżeństwa.
Można wyróżnić dwie kluczowe sytuacje, w których obowiązek alimentacyjny może wygasnąć:
1. Zawarcie nowego związku małżeńskiego
- Obowiązek alimentacyjny wygasa, gdy uprawniony do alimentów małżonek ponownie zawiera związek małżeński. W przypadku, gdy pozostaje on w nieformalnym związku (konkubinat), może nadal pobierać alimenty.
Wyjątek: Sąd uzna, że jest to sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. - Zawarcie nowego związku przez małżonka zobowiązanego do płacenia alimentów nie powoduje automatycznego wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego, choć może wpłynąć na jego wysokość.
2. Upływ 5 lat od orzeczenia rozwodu
Obowiązek alimentacyjny może wygasnąć po upływie pięciu lat od rozwodu, jeśli małżonek zobowiązany nie został uznany za wyłącznie winnego. Jednak istnieją wyjątki, w których sąd może przedłużyć ten okres.
Rozwód bez orzekania o winie
Jeśli rozwód nastąpił bez orzekania o winie, lub oboje małżonkowie zostali uznani za współwinnych rozpadu pożycia, obowiązek alimentacyjny wygasa po pięciu latach od momentu uprawomocnienia się wyroku.
Wyjątek: Sąd może przedłużyć obowiązek alimentacyjny wyjątkowych sytuacjach, np. długie trwanie małżeństwa lub znaczna różnica w statusie materialnym byłych małżonków.
Rozwód z wyłącznej winy jednego z małżonków
Jeśli sąd orzekł rozwód z wyłącznej winy jednego z małżonków, obowiązek alimentacyjny nie jest ograniczony czasowo. Małżonek wyłącznie winny może być zobowiązany do płacenia alimentów na byłego współmałżonka bez określonego terminu wygaśnięcia tego obowiązku. W takim przypadku alimenty mogą trwać tak długo, jak istnieje istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego.
Jak wnieść wniosek o alimenty na byłego współmałżonka?
Wniosek o alimenty od byłego współmałżonka można złożyć już na etapie procesu rozwodowego lub po zakończeniu rozwodu w osobnym postępowaniu. Istnieją dwa sposoby złożenia wniosku: pisemnie lub ustnie podczas rozprawy sądowej w obecności drugiego małżonka.
Jeśli zdecydujesz się na formę pisemną, sąd ma obowiązek dostarczyć kopię wniosku drugiemu małżonkowi. Sąd orzeka o alimentach na byłego współmałżonka tylko na wyraźne żądanie jednej ze stron.
Gdzie złożyć wniosek o alimenty?
Wniosek o alimenty na byłego współmałżonka można złożyć:
- Razem z pozwem rozwodowym – do Sądu Okręgowego.
- W osobnym postępowaniu – do Sądu Rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy lub pozwanego.
Wniosek o przyznanie alimentów od byłego współmałżonka rozpatyrwany jest niezależnie od sprawy dotyczącej alimentów na dzieci.
Alimenty bez rozwodu – czy to możliwe?
Obowiązek alimentacyjny nie powstaje wyłącznie w przypadku rozwodu, ale także w innych sytuacjach, takich jak orzeczenie separacji czy unieważnienie małżeństwa.
Warto wiedzieć, że po zakończeniu małżeństwa (czy to przez rozwód, separację, czy unieważnienie) obowiązek alimentacyjny wobec byłego współmałżonka ma pierwszeństwo przed obowiązkiem alimentacyjnym wobec krewnych. Jeśli po rozwodzie lub separacji powstanie potrzeba uzyskania wsparcia finansowego, w pierwszej kolejności należy ubiegać się o alimenty od byłego małżonka.
Poznaj zalety i etapy eRozwodu
SPRAWDŹ JAK MOŻEMY CI POMÓC